پرریزی یا تولک رفتن پرندگان:
پوشش خارجی بدن پرندگان پر است که از جنس مو یا پشم پستانداران و یا فلس خزندگان یا ماهی ها می باشد و باعث حفاظت پوست از عوامل آسیب رسان خارجی می شود. پر پرنده مانند یک عایق برای حفظ درجه حرارت بدن و حفاظت در برابر رطوبت و همچنین در فراهم کردن ویژگی آیرودینامیک برای پرواز نیز نقش مهمی دارد . در بیشتر پرندگان پر قابلیت استتاری را فراهم مینماید و نیز در زمان جفت یابی پر عاملی برای جذب
جنس مخالف و گویای تفاوت های جنسی بین نر و ماده است ..
پرندگان به طور تدریجی پرهای خود را عوض می کنند به این معنی که پرهای نو جایگزین پرهای قدیمی تر می شوند. اما در دوره ای از زندگی برخی پرنده ها ، این تعویض دفعتا رخ می دهد که این دوره را “دوره تولکی” یا ” پرریزی” molting می نامند. این حالت در خزندگان هم دیده می شود که به آن هم molting یا پوست اندازی می گویند .
.
درپرندگان وحشی ، پرریزی همانند دوره تولید مثلی، به تغییر فصل و طول مدت روز بستگی دارد. دیگر عوامل مؤثر بر پریزی، دمای محیط ، تغذیه ، و تولید مثل است. بیشتر پرندگان وحشی در بهار و پاییز پریزی یا تولکی دارند. در صورتی که محیط زیست پرندگان خانگی نیز به شرایط طبیعی نزدیک باشد ، تولکی پرندگان خانگی نیز با شرایط طبیعی قابل رخ داد خواهد بود. مثلا برای طیور پرورشی مثل مرغ های تخم گذار ، با تغییر طول مدت روشنایی و یا تغذیه دوره تولکی القا می شود و این پرنده ها را به طور عمدی به دوره پرریزی می برند.
.
تولکی یا پریزی در یک مقطع زمانی ، به نحوی است که پرنده نه بی پر میماند ونه قابلیت پروازش را از دست میدهد. بر خلاف پرندگان وحشی، پرندگانی که در اسارت زندگی میکنند بیشتر دچار اختلالات پریزی میگردند تا پریزی طبیعی که ناشی از مشکلات نگهداری مثل تغذیه می شود. پرندگان خانگی ما ، نا خواسته و یا ندانشته و در اثر اشتباهات نگهداری ما ، توسط منابع نور مصنوعی که ما معمولا در جهت راحتی خود خاموش و روشن میکنیم دچار اختلال پریزی یا تولکی خارج از وقت و فصل گردند. نور های مصنوعی میتوانند توازن و تغییرات نوری فصلی را نقض نمایند و همین عامل باعث اختلال در پریزی های خارج از فصل پرندگان خانگی میگردد. در همین راستا، سیستم های گرمایشی خانگی نیز همان تاثیر سوء را دارند که باعث شبیه سازی فصل گرم میشوند و باعث عدم تشخیص فصل سرد در پرندگان میگردد. ما انسان ها ممکن است در هر موقعی که نیاز به استراحت یا خواب داریم گرما یا سرمای محیطمان را کم و زیاد کنیم.
.
این دستکاری انسان از محرکهای محیطی و مصنوعی میباشد که منجر به تولکی یا پریزی نامنظم، ناقص، کوتاه یا طولانی مدت در پرندگان می شود. که کاملا اشتباه و مخاطره انگیز است.ایجاد این عوامل توسط انسانها در برخی موارد، ممکن است باعث پرریزی بطور مداوم گردد و یا ممکن است هر چند سال یکبار تولکی در پرنده رخ دهد.
.
جایگزینی و ساخت تعداد زیادی از پرهای جدید در تولکی سنگین و یا تکراری، می تواند برای پرنده بسیار پر تنش باشد و باعث فقر منابع ویتامینی و املاح در بدن پرنده گردد. در طول پریزی، کیفیت تغذیه از اهمیت زیادی برخوردار است. اما می بایست در تمام طول سال تغذیه پرندگان را متنوع و بهینه نمود تا در دوران تولکی دچار کمبود و فقر منابع مورد نیاز بدن نگردد . در زمان پرریزی بدن پرندگان در افزایش تقاضا برای جذب پروتئین، کلسیم و آهن بسر میبرد و میتواند فقر بدنی را برای پرندگان بدنبال داشته باشد. ساخت پرهای جدید نیاز به مقدار زیادی انرژی و مواد مغذی دارد و این زمانی میسر میگردد که برنامه تغذیه مطلوبی را در طول سال بویژه در زمان تولکی اندیشید.
.
در شرایط تولکی نگهداری پرنده دچار چالش های دیگری نیز میگردد. برخی از پرندگان در زمان تولکی کمتر فعالیت دارند و کاملا آرام به نظر میرسند که غالبا در تمام پرندگان این نکته مشهود است، در برخی دیگر توقف تخم گذاری رخ می دهد همانگونه که در طیور تخمگذار این حالت را ایجاد میکنند و پرنده ها را به طور مصنوعی وادار به توقف تخم گذاری و پرریزی اجباری میکنند تا بعد از آن دوره جدید تخم گذاری آغاز شود.
در پرندگانی مانند قناری ممکن است در دوره تولکی، آواز خوانی متوقف شود . در این دوران هرگونه استرس میتواند سلامت پرنده را بخاطر پایین بودن سطح ایمنی بدنشان با خطر مواجه سازد. ولی با ایجاد یک برنامه منظم و تنظیم دما و نور محیط نگهداری پرندگان مطابق با هر فصل میتوان سلامت و شادابی پرندگان خانگی را حفظ کرد.
در زمان تولکی نیاز است تغذیه پرندگان را متنوع کنید. نیاز است جیره مفیدی از میوه ها که گروه زیادی از ویتامین ها را دارند همه روزه جهت تغذیه پرندگان مورد استفاده قرار گیرند. منابع کلیسم و همچنین دانه های مختلف و مقوی می بایست در اختیار پرنده قرار داده شود. استحمام در زمان تولکی یک نکته مهم و مورد نیاز برای پرندگان اس
ت. آبتنی و استحمام سطح پوست بدن پرنده ها را در جهت رشد پر های جدید آماده نگه میدارد و از خشکیدگی روزنه های رویشی پر جلوگیری می نماید.
.
در صورتی که پرنده شما دچار تولکی نامنظم یا دچار رشد غیر طبیعی پرها خارج از زمان طبیعی خود شده است میبایست توسط یک دامپزشک پرندگان مورد بررسی قرار گیرد.
مکمل هایی که باید در فصل پرریزی مصرف بشه شامل
اد3ای
سریا
کلسی مین
هست که باید هفته ای یکبار حتما مصرف بشه.
